Trận Càn Cedar Falls (1967): Chiến dịch bóc vỏ Trái Đất

Trận càn Cedar Falls bắt đầu từ ngày 08 đến ngày 26/01/1967, là cuộc hành quân quy mô lớn thứ hai trong đợt phản công chiến lược của Mỹ mùa khô 1966 – 1967 vào vùng “Tam giác sắt” Bến Súc – Củ Chi – Bến Cát.

 

 

Cái tên Cedar Falls được quân đội Mỹ đặt cho một chiến dịch càn quét lớn chưa từng có tại miền Nam Việt Nam. “Cedar” – cây tuyết tùng và “Falls” – thác đổ. Cái tên nghe tưởng như mộng mơ, nhưng thực chất là bản giao hưởng của sắt thép và thuốc súng.

Để củng cố tuyến phòng thủ phía Bắc Sài Gòn, lập một vành đai trắng chia cắt vùng giải phóng của hai vùng Gia Định và Bình Dương, chuẩn bị cho cuộc hành quân lớn thứ hai đánh vào căn cứ địa của lực lượng kháng chiến ở Tây Ninh, Mỹ đặt ra nhiệm vụ phải triệt hạ được vùng “Tam giác sắt”, tiêu diệt bộ đội chủ lực và cơ quan đầu não của Quân khu Sài Gòn – Gia Định đóng tại đây.

Chiến dịch quân sự quy mô lớn của Mỹ với sự tham gia của 30.000 quân đã được triển khai, bao gồm các đơn vị chủ lực như Sư đoàn Bộ binh số 1, Lữ đoàn 3 thuộc Sư đoàn Bộ binh số 4, Lữ đoàn 2 thuộc Sư đoàn Bộ binh số 25, Lữ đoàn Bộ binh nhẹ số 196 và Lữ đoàn Dù 173. Lực lượng này còn được yểm trợ bởi Trung đoàn Thiết giáp số 11 và một bộ phận thuộc Sư đoàn 5 của chính quyền Sài Gòn, cùng với một số binh lính New Zealand.

Hơn 400 xe tăng và xe bọc thép, 800 tàu xuồng chiến đấu trên sông, hơn 100 khẩu pháo các loại và nhiều máy bay, kể cả máy bay ném bom chiến lược B-52, đã được huy động cho chiến dịch này. Lực lượng chi viện bao gồm Trung đoàn Kỵ binh thiết giáp 11, 8 tiểu đoàn pháo 105mm và 2 tiểu đoàn pháo 155mm.

Trong chiến dịch này, quân đội Mỹ thực hiện nhiệm vụ bao vây, càn quét và đồng thời sử dụng các đơn vị công binh và hóa học để phá hủy nhà cửa, công sự và đặc biệt là hệ thống địa đạo. Với quan điểm “giải quyết được địa đạo thì giải quyết được chiến tranh du kích“, Mỹ đã huy động tới 900 quân thuộc lực lượng công binh và hóa học.

Các đơn vị này tiến hành ghép cầu cho xe tăng M-48 vượt sông Thị Tính, xây dựng các hỏa điểm trên sông. Nhiệm vụ trọng tâm của lực lượng công binh và hóa học là triệt phá các hầm ngầm, đặc biệt là địa đạo Củ Chi.

Ngoài việc sử dụng máy bay B-52 để “bóc vỏ mặt đất“, quân đội Mỹ còn tăng cường cho lực lượng công binh 200 xe ủi, nhiều xe tăng hạng nặng và 200 chó becgie để tìm kiếm địa đạo. Mỹ cũng thành lập các đội chuyên phá hầm, được gọi là đội “chuột đường hầm“, với quân số từ 8 đến 10 người, tuyển chọn từ những binh sĩ tình nguyện liều lĩnh nhất.

Chiến dịch này đã chứng kiến việc Mỹ sử dụng máy bay B-52 rải thảm bom và pháo binh bắn phá liên tục. 200 xe ủi đã được dùng để san bằng 11 km² rừng, phá hủy hầu hết làng mạc và nhà cửa trong khu vực (ước tính 6.000 căn nhà bị san ủi hoặc đốt cháy). Một số cơ quan kháng chiến cũng bị thiệt hại, 3.700 tấn lúa bị cướp, gây ra khoảng 1.000 người chết và bị thương, đồng thời buộc gần 15.000 người dân Bến Súc, Củ Chi phải di dời.

Tướng Westmoreland của quân đội Mỹ tuyên bố rằng: “Cây cối, bụi rậm đều bị đốt cháy rụi, Việt cộng không còn nơi ẩn nấp“. Đại tá Dave Richard Palmer thì mô tả “Tam giác sắt đã biến thành cái bùi nhùi bắt lửa rộng lớn“. J.P.Harrison ghi nhận rằng “có một số vùng bị bắn phá bình quân 27 trái bom trên một mét vuông“.

Vào 8 giờ sáng ngày 08/01/1967, 60 chiếc trực thăng UH-1 xuất hiện trên bầu trời thị trấn Bến Súc. Chỉ trong vòng 90 giây, 420 lính thuộc Lữ đoàn 2, Sư đoàn 1 Bộ binh (Big Red One) đã đổ bộ xuống Bến Súc. Cùng lúc đó, loa phóng thanh từ trực thăng phát đi thông báo: “Đồng bào Bến Súc chú ý, đồng bào đang ở trong vòng kiểm soát của quân đội Việt Nam Cộng Hòa và Hoa Kỳ. Đừng bỏ chạy nếu không sẽ bị bắn bỏ. Ai ở nhà nấy và chờ đến khi có chỉ thị mới!“.

Quân đội Mỹ đã tiến hành chiến dịch mà không vấp phải sự kháng cự đáng kể nào. Sau khi các máy bay thực hiện các đợt bắn phá và rải bom napalm xuống khu vực rừng lân cận, hoạt động thẩm vấn dân thường bắt đầu. Trong vòng hai giờ, 6.000 người dân đã bị xét hỏi, dẫn đến việc xác định 28 người bị tình nghi là Cộng sản. Tiếp theo đó, quá trình di tản dân cư được triển khai.

Đầu tiên, những người đàn ông trong độ tuổi từ 15 đến 45 bị tập trung và đưa lên trực thăng Chinook để thẩm vấn. Sau đó, họ bị cưỡng ép gia nhập quân lực Việt Nam Cộng hòa. Phụ nữ, trẻ em và người già bị vận chuyển bằng xe quân sự đến trại tỵ nạn Phú Lợi. Mặc dù điều kiện sống trong trại chật chội và thiếu thốn tương tự như một trại tập trung, nhưng ngay trước cổng trại lại được gắn một tấm biển với dòng chữ “Chào mừng đồng bào đến trung tâm tiếp nhận người tỵ nạn Cộng Sản”.

Sau khi di dời dân thường, toàn bộ nhà cửa ở Bến Súc đã bị đốt cháy và xe ủi san phẳng hoàn toàn. Ngay tại trung tâm thị trấn, quân đội Mỹ đã cho chôn 10.000 pound thuốc nổ và 1.000 gallon chất napalm, sau đó kích nổ. Các chỉ huy chiến dịch đã báo cáo rằng “Bước một của Cedar Falls thành công vượt ngoài mong đợi”.

Tiếp theo, sau các đợt pháo kích dữ dội vào các xã phía bắc Củ Chi, quân đội Mỹ đã triển khai Lữ đoàn 2 thuộc Sư đoàn Bộ binh 25 thành nhiều mũi tấn công vào các xã An Phú, Phú Mỹ Hưng, Phú Hòa Đông, Nhuận Đức, Trung Lập Thượng, An Nhơn Đông và An Nhơn Tây. Quân đội Mỹ đã áp dụng mọi biện pháp để “bóc vỏ mặt đất” và phá hủy hệ thống địa đạo. Họ sử dụng xe ủi cỡ lớn để đào xới các phần địa đạo, dùng xe tăng hạng nặng để nghiền nát các đường hầm và chó becgie để truy tìm các cửa địa đạo.

Thậm chí, họ còn bơm nước sông Sài Gòn và xả hơi độc xuống các hầm ngầm. Các đội quân đặc biệt được gọi là “chuột đường hầm“, bao gồm những lính Mỹ có vóc dáng nhỏ và được huấn luyện đặc biệt, đã được cử xuống địa đạo để tìm kiếm lực lượng Việt Cộng và đặt mìn phá hủy các hầm ngầm.

Tuy nhiên, các nỗ lực của quân đội Mỹ đã không mang lại kết quả như kỳ vọng. Mặc dù đã tàn phá khu vực “Tam giác sắt” và san bằng Bến Súc, chiến dịch này đã thất bại trong việc đạt được mục tiêu chính là tiêu diệt bộ chỉ huy và các đơn vị của Quân khu Sài Gòn – Gia Định, cũng như loại bỏ mối đe dọa và bàn đạp tấn công vào Sài Gòn.

Tướng Marshall thừa nhận: “Diễn biến hoàn toàn trái ngược với dự tính của chúng ta. Rất ít du kích bị đẩy ra ngoài hoặc bị tiêu diệt. Hệ thống hầm ngầm không bị phá hủy mà chỉ bị hư hại. Hố bom chằng chịt, đất đai bị đào xới bởi máy xúc.

Nhưng không có quả bom nào, không có máy xúc nào đủ sức phá hoại được hầm ngầm. Nếu tin vào lời các công binh trinh sát, họ chắc chắn sẽ nói ‘không thể phá hủy được’. Khó khăn không chỉ nằm ở độ sâu của hệ thống hầm ngầm mà còn ở cấu trúc ngoằn ngoèo, không một đoạn thẳng nào. Vô số cửa ngách và lỗ thông hơi đã hạn chế khả năng bị phá hủy của chúng”.

Chiến dịch Cedar Falls kết thúc vào ngày 26/01/1967, với tổn thất đáng kể cho lực lượng tham gia. Khoảng 2.500 lính Mỹ, 200 quân Việt Nam Cộng hòa và 54 lính New Zealand đã bị loại khỏi vòng chiến đấu. Về phương tiện, 149 xe quân sự, bao gồm nhiều xe tăng M-41, xe bọc thép M-113 và M-118, đã bị phá hủy hoặc hư hỏng. Ngoài ra, 28 máy bay các loại đã bị bắn rơi hoặc bị thương.

Trong chiến dịch ấy, hàng ngàn căn hầm bí mật bị phát hiện, hàng trăm tấn bom nổ chậm còn nằm lại đến tận hôm nay. Quân đội Mỹ gọi đây là “cuộc dọn cỏ quy mô nhất“, với mục tiêu biến vùng Tam Giác Sắt thành nơi không ai có thể sống sót, một vùng đất chết không người, không bóng cây.

Nhưng điều họ không thể dọn sạch – là ý chí. Là mạng lưới địa đạo Củ Chi hàng trăm kilômét vẫn kiên cường sống sót dưới lòng đất. Là những con người sống dưới bom đạn mà vẫn vững vàng chiến đấu. Là niềm tin không thể xóa nhòa bằng B-52 hay napalm.

“Độc lập – Tự do – Hạnh phúc“

Ấy không chỉ là tiêu ngữ đầu trang giấy, mà là máu, là nước mắt, là mồ hôi của biết bao đồng bào đã ngã xuống trong những ngày rực lửa. Để hôm nay, chúng ta sống trong hòa bình. Nhớ rằng tự do là một đặc ân – mà mỗi thế hệ, cá nhân phải gìn giữ bằng sự hiểu biết, bản lĩnh và khát vọng dựng xây tương lai.